whisky, textiel, cultuur

22

vrij

Terug de A9 op naar het noorden voor een bezoek aan Dunrobin Castle van de hertog van Sutherland. We zien lekker in de zon een show van een valkenier, lopen door de tuin langs de Spey en hoog boven staat een indrukwekkend groot kasteel. We lopen door heel veel kamertjes en zalen, zien een indrukwekkende hoeveelheid prachtige serviezen, schilderijen, meubels. Via A9 weer naar beneden gereden afslag A832 naar Fortrose langs Moray Firth om daar dolfijnen te spotten. Dat is niet gelukt, de P is vol, de camping stelt niets voor, we rijden door naar Jemimaville en zien een P bij een vogelkijkhut. Echt een heel leuk plekje met een kijkhut die prima voorzien is van dubbel glas, goede banken uitzicht op Cromarty Bay een getijde water dat heel langzaam volloopt en waar nu vooral ganzen af en aan komen waggelen en dan weer weggaan. Er staan in het water een aantal boortorens, we zijn stomverbaasd wat doen die in dit natuurgebied? Het weer is lekker vandaag niet zo koud ’s avonds gaat licht regenen. We zijn in een boerenlandschap terecht gekomen, glooiende lage bergen, weilanden, graanvelden, bossen, een landelijk mooi gebied.

23

zat

Het is heerlijk zonnig als we opstaan en we gaan eerst naar Cromarty op het einde van dit schiereiland. We zijn er vroeg, lopen door een klein dorpje met wat winkeltjes en om 08:30 gaat de warme bakker open en wat voor een! Voor dit dorpje hebben ze werkelijk heel veel gebak en broden gebakken, vraag me af wie dit allemaal komt halen! Wij nemen in ieder geval sinds tijden heerlijk vers bruin brood mee. We lopen naar het haventje van dit dorpje waar de grote boortorens en gele stellages in het water staan, ze domineren het hele uitzicht hier. We vragen aan een inwoner wat we nu eigenlijk zien, hoe dit kan? De Cromarty Firth wordt gebruikt als P voor boortorens die gerepareerd moeten worden, de gele stellages worden hier gestald en worden gebruikt voor het bouwen van windmolens op zee. Terug op de A9 rijden we naar een super Tesco in Inverness, echt zo een supermarkt als in Frankrijk waar je alles kan vinden. We tanken en stoppen in Carrbridge bij een groot speelveld voor de kinderen. Dan rijden we via de A938 naar een P in Grantown on Spey een leuk stadje. In de loop van de middag, het is heerlijk weer, trekken we de wandelschoenen aan en lopen een flink aantal kilometers door Anagach Woods, een prachtig bos met enorme bomen, flink steile klimmetjes met een goed pad. Terug in het dorp pakken we een warm saucijzenbroodje van de bakker drinken wat op een bankje buiten en gaan voldaan naar de camper. We hebben een rustige avond, kijken voetbal, dit plekje is zeer aan te bevelen!

24

Zo

We volgen veel routes uit het boek/reisgids Take the slow Road Scotland, een aanrader voor alle Schotland reizigers! We pakken daarom de B9102 een weggetje aan de noordzijde van de Spey het is idd en smal tot heel smal in het begin, weinig passing places en gelukkig weinig tegenliggers. We rijden door een prachtig landschap van vrij hoge beboste bergen, weilanden met schapen en koeien, gele graanvelden en de Spey die voortraast. Bijna aan het einde van dit weggetje, het wordt al breder, zien we de eerste grote destilleerderij De Carduh Distillery/Johnny Walker. We zien de markante torens van deze gebouwen met daken als die van een pagode, dit deel is voor het drogen van de gerst. We komen op een keurige P en lopen de shop in waar het eruit ziet alsof je in een allerduurste lobby van een allerduurst hotel komt, alles blinkt en schittert, de flessen met enorme prijzen staan in goudkleurige vitrines te shinen, de kleding die kennelijk bij whisky drinken hoort is smaakvol uitgestald. Ik ben een beetje overdonderd door de sfeer die rondom whisky wordt gecreëerd, Arno had dit al een keer gezien. We rijden door naar boven naar Elgin, uiteindelijk willen we naar de kust. Daar in Elgin is de enige textile mill van Johnstons and Harris in Schotland waar pure kasjmier wol wordt verwerkt tot stoffen en kleden. Hier worden stoffen geweven, in een andere fabriek elders in Schotland wordt het breiwerk gedaan. Om 1400 kunnen we mee met de Mill tour, daarvoor kijken we rond in hun shop en zien voor ons onbetaalbare kleding die gepresenteerd wordt door een aan jou gekoppelde verkoopster.Wij gaan naar de lunchroom en eten een voortreffelijke sandwich van kip met frietjes. We hebben nog een uurtje, het is vochtig warm en lopen in ons T-shirt naar de ruïne van de een na grootste kathedraal in Schotland. De entreeprijs is hoog, langs het hek kun je ook de indrukwekkende resten goed zien. We maken wat foto’s en dan vallen de eerste druppels, waarheen zonder regenjas? Vlakbij is een mooi park met hoge bomen daar gaan we schuilen en dan barst een wolkbreuk los, na een kwartier zijn we doornat! We wachten totdat het echt niet meer kan, we moeten de tour halen, we rennen de tuin uit en de kraan wordt dichtgedraaid! We kleden ons snel om in de camper en dan op naar de tour die begint met een film over de geschiedenis van dit bedrijf en het proces van verwerken van ruwe wol van alpaca en berggeit. Dan gaan we de fabriekshallen in, gewoon lage oude gebouwen, helemaal geen grote moderne hallen. Eerst zien we de opslagplaats van de wol in grote balen, soms gemaakt van stof soms van plastic, een baal kan zo 26.000 pond waard zijn. In de volgende lage hal zien we enorme rijen met allerlei machines die eerst de wol zuiveren, kleuren, omzetten in dunne draden, lange rijen klossen, met de hand op volgorde geplaatst zodat een bepaald patroon geweven kan worden. Burberry stoffen worden hier geweven en nog vele beroemde merken. In een andere hal worden de stoffen verder bewerkt, zachter gemaakt met onder andere de stekelbloemen van de distel en helemaal op het einde naaien dames met de hand een etiketje op het eindproduct. We zijn verbaasd over de ambachtelijke kant van dit bedrijf dat wereldwijd bekend is, veel wordt nog met de hand gedaan door zeer ervaren werkers, de machines zijn wel aangepast aan deze tijd. Een heel leuke tour die we aanbevelen. We bekijken de weer app en zien dat er veel zware buien aankomen, we gaan niet naar de kust maar terughet whisky gebied in naar een P in Aberlour langs de Spey, waar we de nacht met 8 campers doorbrengen, een gewild plekje, heel rustig.

25

ma

Vandaag wordt een regendag voorspeld, we gaan naar de Speyside Cooperage: Shaping, Shaving, Charing, Traditional Methods. Taking a journey through the lifecycle of the cask. Het is een Visitor Centre waar kuipers (coopers) casks (whisky vaten) maken en repareren. De tour start met een zeer informatieve film over de ambacht van het maken van vaten, het eikenhout komt voor 90% uit Kentucky daar groeien rechte bomen en de rest komt uit Spanje. Het hout wordt gezaagd in planken die allerlei processen ondergaan van stomen en branden zodat ze krom en gezuiverd zijn. Door deze handelingen krijgt het hout zijn smaak die voor 16% invloed heeft op die van de whisky. Daarna volgt een geweldige ervaring: we lopen een trap op en komen in een gang met ramen waar we van bovenaf de werkplaats zien waar de coopers aan het werk zijn, echt je ziet een tafereel van vroeger, van pure ambacht. Mannen die vaten maken van losse ronde planken, ringen om de vaten heen slaan met grote hamers, loeihete vaten naar binnen rollen, vaten waarin een gat wordt geboord. Pure kracht en enorme ervaring, er is een systeem van leerling en gezel, de opleiding duurt 4 jaar voordat je volleerd zelfstandig met een vat aan de slag gaat. De vaten komen gemiddeld om de 6 jaar terug en worden gerepareerd, dat gebeurt zo 4 keer tijdens het leven van een vat, daarna wordt het hout gebruikt voor allerlei houten meubels en andere voorwerpen. Voor elk vat dat een cooper per dag aflevert krijgt hij geld, op elk vat dat af is zet hij zijn naam, dat vat gaat naar een tester, een man die het product controleert. 5 % is nog niet perfect en gaat terug naar de cooper, hij krijgt geen geld voor het reparatiewerk. Ze schijnen goed te verdienen, veel handelingen rondom het kuipen worden voor hen door anderen gedaan, geen medelijden hebben zegt de rondleider. Deze tour moet je echt doen om meer over whisky te weten te komen! Zo even bijkomen en door naar de Balavie en Strathisha Distillery in Keith kijken wat we daar meemaken. Eigenlijk niet veel de gebouwen hebben dezelfde bijzondere torens maar we kunnen niets bezichtigen zonder afspraak vooraf blijkt. We zoeken een P bij een cricketveld op in Fochabers , het is eindelijk even droog en we wandelen een stukje door een grijs en grauw dorpje.